Zen en de kunst van het relativeren 

Zoals ik in mijn vorige blog al schreef heb ik al een paar jaar het gevoel dat de maatschappij op hol geslagen is. Eigenlijk was ik zelf ook wel op hol geslagen en misschien ben ik dat af en toe nog wel eens. Door meditatie, yoga en sport of een wandeling in de natuur kun je vaak weer landen na een drukke of stressvolle periode. In groepsverband is dit vaak extra motiverend en daarom doe ik in de sportschool liever met een groepsles mee dan dat ik in mijn uppie aan de gewichten loop te sleuren. De interactie zorgt voor meer uitdaging door een beetje competitie waardoor ik mezelf beter train, maar het geeft ook een gevoel van verbinding. Het maakt me dan ook weinig uit met wat voor les ik meedoe omdat diversiteit in lichamelijke beweging goed is om in balans te blijven en de mentale uitdaging groter is wanneer je met iets meedoet wat je nog niet gewend bent.

Door de inzichten en zelfreflectie die ik ontwikkeld heb door zen zijn er nieuwe vragen ontstaan. Eén van die vragen is een vraag die mij ook door anderen gesteld werd en waar ik geen goed antwoord op had. “Hoe kan je nu als zenleraar in een burn-out situatie terecht komen?”

De afgelopen maanden heb ik druk gezocht naar het antwoord hierop en dat heb ik op allerlei plekken en op verschillende manieren gedaan. Er zijn héél veel spirituele en religieuze paden die je kan bewandelen om er antwoorden te vinden en ik heb er nu een aantal bezocht. Ik besef goed dat ik niet alle richtingen tegelijk op kan gaan, maar ik kan wel mijn horizon verbreden door te informeren wat er allemaal te koop is. En dan ontdek je dat er vaak veel overeenkomsten zijn. Mijn inzicht hierin is dat wat terug blijft komen in jouw aandacht blijkbaar voor jou van belang is op dat moment. Dit hoeft niet altijd op een prettige manier te gaan. Het leven heeft de neiging om dingen te herhalen tot je er iets van leert. Als je weerstand voelt of iets raakt je op wat voor manier dan ook kan dit een indicatie zijn dat er wat te leren valt. Aan jou om te onderzoeken wat je ervan kan leren.

Persoonlijk stoor ik me momenteel enorm aan de berichtgeving rond corona en de maatregelen die hiertegen genomen worden. Het nieuws is eenzijdig, repeterend, polariserend en het zet voor mijn gevoel aan tot angst en frustratie. In mijn ogen heeft het veel weg van volksmennerij. Wat valt er hier te leren voor mij? 

Op mijn werk is iets vergelijkbaars gaande. Er is een slechte communicatie waardoor er allerlei dingen mis gaan. Er zijn collega’s die hier ruimte vinden om fouten of manipulatie te verdoezelen door hun beklag te doen over het werk en de collega’s. Er ontstaat hierdoor een soort polarisatie wat de werksfeer niet ten goede komt. Het roept een hoop frustratie op en er ontstaat angst om tekort gedaan te worden. 

De les: ik heb moeite met onrecht. Onrecht kan ontstaan als er geen transparantie is en als de verbinding ontbreekt. Een goede communicatie kan een betere verbinding tot stand brengen waardoor er meer transparantie ontstaat. Als iedereen eerlijk is over zijn beweegredenen en open staat voor de gedachten van de ander dan valt er vaak een goed compromis te bereiken. Als je met elkaar praat maar ieder houdt zijn eigen geheime agenda dan luister je alleen naar de antwoorden die jou dienen.

Op een ander niveau heb ik geleerd dat negatieve energie nog meer negativiteit aantrekt. Zolang iedereen in die polariteit zit en de andere kant niet omarmd nodigen beide zijden negatieve energie uit. Dit klinkt misschien erg ingewikkeld, maar het is feitelijk heel simpel. Als je fanatiek voor een voetbalploeg bent is de fanatiekste fan van de tegenpartij jouw grootste vijand. Dit heeft al menigmaal tot zware gevechten geleid. Komen beide fanatiek voetbalfanaten elkaar als totaal onbekenden tegen en komt voetbal niet ter sprake zijn het vaak de beste maatjes. Zien ze elkaar dan ineens op de tribune van de tegenstander dan ontstaat er vaak een huh moment gevolgd door teleurstelling. Zo vast zitten mensen vaak in hun polarisatie. 

Als we op dit moment iets niet nodig hebben is het die negatieve energie. Maar dat niet willen is op zich al negatief. Positief is alles omarmen. Ook de donkere kant mag er zijn, maar zolang je de lichte kant meer aandacht geeft kan het donker het niet overnemen. Liefde en verbinding kan in mijn ogen veel kracht geven in deze donkere dagen. Veel mensen nemen deze tijd om hun huis te verbouwen of naar binnen te keren. Beiden zijn een positieve manier om voordeel uit de situatie te halen. Ik neem de kans waar om te onderzoeken en te delen. Dingen die mij een goed of slecht gevoel geven kaart ik aan in de hoop dat ook anderen hier iets positiefs uit kunnen halen.

Zoals bijvoorbeeld dit gesprek tussen Deepak Chopra en Sadhguru die de hele situatie weer eens op een héél andere manier belichten. Ze bekijken de crisis op natuurlijke wijze en benaderen de situatie op celniveau. En grappig genoeg zie ik hierin een enorm vergelijk met de polarisatie, slechte communicatie en de impact van negativiteit. Door stress verzwakt het immuunsysteem en gaat het enorm hard werken als het aangevallen wordt. Dit komt door de foute informatie die onze gedachten aan ons lichaam doorgeven. Omdat sommigen het vertrouwen in hun lichaam op voorhand hebben opgegeven begint het de strijd met een nadeel. Bacteriën en virussen zijn een groot onderdeel van ons systeem. Zolang er strijd gaande is wordt ons lichaam verzwakt. Zonder strijd en vol vertrouwen kan het nog zijn dat het systeem faalt, maar aan ieder leven komt een eind en iets moet daar de oorzaak van zijn, dat is de natuur. Leven in stress en negativiteit lijkt dood misschien op afstand te houden, maar het duurt alleen maar langer als je probeert te overleven. Als alleen maar overleven je doel is wat is dan de waarde van dit leven? 

Barrevoets

Op blote voeten door de bossen rennen. Misschien als ik dit hartje zomer zou schrijven kijkt niemand er meteen van op maar gisteren was het nu niet echt warm te noemen. Gelukkig was het wel droog. René Maas, een collega zenleraar, had me al lang geleden een keer uitgenodigd maar toen had ik het te druk met werken en mijn andere vaste sport, zen en yoga momenten. Maar omdat mijn agenda nu toch aardig leeg is ging ik graag op zijn uitnodiging in. 

Maandag 30 november hebben we afgesproken bij Bosch en Duin in Udenhout. “Trek iets warms aan” appte René nog, want het is fris. Ik dacht nog even, misschien houden we deze eerste keer de schoenen gewoon aan, maar al meteen bij aanvang mochten de schoentjes uit. Nu ben ik wel wat gewend want in de zomer loop ik eigenlijk altijd op blote voeten, maar sinds mijn pelgrimstocht heb ik eerder koude voeten dan anders. Het fietspad werd vlak voor ons geveegd dus daar konden we mooi warmlopen zonder al teveel obstakels. Na een stukje lopen en huppelen werd het koude gevoel al snel minder. 

Vervolgens legde René me uit wat het verschil is tussen lopen op blote voeten en lopen op schoenen. Je passen zijn korter en je land anders op je voeten. Dat is wel even wennen, zeker in het mulle zand van de duinen. Ik kreeg ook te horen dat ik mijn armen beter wat lager en meer langs mijn lichaam kon houden. Ik heb mezelf aangeleerd om met mijn ellebogen te werken (alleen onder het lopen hoor), maar dat geeft minder balans. Na de instructies gingen we het geleerde in de praktijk brengen. Mijn snotneus belemmerde mijn ademhaling enigszins, maar al met al vond ik het niet verkeerd gaan. Door het mulle zand de duinen op rennen is wel pittig. 

Na een korte pauze gingen we de echte uitdaging aan. Los zand is niet echt ongemakkelijk voor je voeten alhoewel grote gaten of rondslingerende takken wel een risico zijn. Maar op de platgetreden bospaden liggen meer gevaren op de loer. Aandacht is hier het sleutelwoord. Sommige obstakels zoals omgevallen bomen, takken en wortels zie je zo, maar soms ligt er een eikeltje verstopt onder wat blaadjes. Met blote voeten is het dan fijner dat je daar niet ineens met teveel gewicht op land. Goed kijken, voelen en werken met je balans dus. Het maakt het lopen wel een stuk interessanter dan het geijkte rondje dat ik normaal over het asfalt loop. De omgeving daar is ook fantastisch. Ik was al eens eerder bij de Drunense duinen geweest, maar van deze kant had ik het nog niet gezien. Werkelijk prachtig en de moeite waard om een keer vaker naartoe te rijden. 

Het was een mooi avontuur en het smaakt naar meer. René is behalve zenleraar ook een hele fijne coach, en dat is iets waar ik nog wat van kan leren. In Januari geeft hij een barefoot basics training en daar heb ik nu al zin in. Die training is op de Regte heide waar ik onlangs de grafheuvels uit de bronstijd heb bezocht. Blijkbaar lopen daar leylijnen die corresponderen met Stonehenge en de heuvels worden gezien als krachtplaatsen. Maar dat is misschien alleen interessant voor de meer spirituele mensen onder ons. Nu we het toch over spiritualiteit hebben, lopen op blote voeten helpt je aarden. Hardlopen zorgt er sowieso voor dat je goed adrenaline kunt verbranden, en als je dan ook nog al je negatieve energie kwijtraakt door goed contact met de aarde te maken ben je zo van al je stress en negativiteit verlost. Daarbij is de natuur een geweldige plek om je vrij te voelen van alle dagelijkse beslommeringen. 

Doelloos

Tijdens de zenlessen hebben we wel eens gesproken over doelgerichte doelloosheid. Van tijd tot tijd niets doen is goed voor je rust, inzicht en creativiteit. Je kan dit bewerkstelligen door zogenoemde witjes in te plannen. Witjes zijn momenten dat je even niets doet en ook geen afleiding zoekt. Gewoon even niets doen om daarna weer met nieuwe energie en creativiteit naar de volgende taak of een nieuwe avontuur door te gaan.

Van de andere kant heb ik al van kinds af aan te horen gekregen: ledigheid is des duivels oorkussen. Als je lui bent en niets doet komt er weinig goeds van. En in zekere zin ervaar ik het ook wel een beetje zo op dit moment. Zonder verplichtingen is er niets dat je rooster bepaald. Behalve die éne dag in het weekend die ik nu werk heb ik geen reden om de wekker te zetten. Er zijn momenteel geen obstakels om me druk over te maken en niemand om me tegenover te verantwoorden. Het is misschien wat zwart-wit gesteld, maar niets moet en alles mag. En dat resulteert er bij mij nogal eens in dat ik dingen uitstel want het kan morgen altijd nog. En ja, morgen is een heel handig begrip als je iets niet wil doen, want als je er goed over nadenkt kun je morgen niets doen (doen=nu). Een ander nadeel van teveel vrije tijd is dat je alle tijd hebt om toe te geven aan je impulsen. Een aantal van die impulsen kan positief zijn, maar een groot deel van mijn impulsen komt uit de koelkast. De meeste kilo’s die ik tijdens mijn pelgrimstocht kwijt geraakt was heb ik alweer teruggevonden.

Teveel vrije tijd geeft ook veel ruimte voor nadenken. Niet dat denken verkeerd is, maar als je net als ik nadenkt over de gedachten die je hebt lijk je al snel op een hond die zijn eigen staart achterna rent. Door zen en meditatie heb ik geleerd niet te piekeren, maar het nadenken over je gedachten is net zo verslavend, met als enige verschil de emotionele lading. Het is dus de hoogste tijd om daar eens over na te denken. Waar komt het vandaan? Wat voor nut heeft het? Ik heb de afgelopen maanden geleerd om te vertrouwen op mijn intuïtie. Ik heb geleerd om te voelen wat goed voor mij is en dat keuzes al gemaakt zijn voor je er over na-denkt. Zoals het woord zegt denk je pas na terwijl je feitelijk de keuze al hebt gemaakt. Vanuit een dieper weten of een programmering maken we een keuze en gaan er dan pas een reden voor zoeken. Dit is wetenschappelijk aangetoond (Morgan Cerf).

Waarom dan zoveel gedachten? Zelf denk ik dat het willen oplossen van problemen ermee te maken heeft. Er gaat vanalles anders dan ik zou willen. Ook op dat punt heb ik één en ander geleerd. Als je niets verwacht is alles prima, als je een beeld hebt van hoe het zou moeten zijn is het niet snel goed, als je iets verlangd dan moet het voldoen aan een bepaalde norm. Maar hoe kun je je nu niet verzetten tegen het gevoel dat er iets fout gaat? En wat nu als jij er zelf niets of weinig aan kan veranderen? Hoe kun je niet nadenken over de strijd die gaande is op allerlei sociale levels. Op straat, op de tv, social media en zelfs in familie en vriendenkringen is er een gevecht van voor en tegen. Maar moet het een strijd zijn?

Waarom willen mensen strijden? En werkt het eigenlijk wel? De strijd tegen oorlog is per slot van rekening ook oorlog voeren. De oorlog tegen drugs, criminaliteit en noem maar op zorgt doorgaans voor meer strijd? Waarom willen we het virus bestrijden? Waarom proberen we het niet te begrijpen? Als je iets begrijpt kun je er mee omgaan. Door mijn manier van denken ben ik bijna de strijd aangegaan tegen het strijden, maar ook dan ben ik net als die hond die zijn staart achterna rent, alleen bijt ik me er dan ook nog eens in vast.

Misschien is het goed voor iedereen om eens even een time-out te nemen van die strijd. Dat we allemaal eens goed voelen en dan nadenken waar de drang om te strijden nu vandaan komt. Zou het kunnen zijn dat we bang zijn? Bang voor het virus, bang voor de maatregelen, bang voor de gevolgen op langere termijn, bang voor onze vrijheid?

Ach ja, denken over het denken. Als je iets begrijpt hoef je het niet meer te vrezen, dat geldt zelfs voor de dood. Als je werkelijk begrijpt dat niemand het overleefd kun je werkelijk van het leven genieten zolang het er is. Soms moeten mensen eerst een ziekte of een zwaar ongeluk krijgen om dat te begrijpen.

Vanaf 1 december ga ik voor mezelf een schema maken. Yoga, meditatie en sport op vaste tijdstippen. Toevallig zag ik op Facebook The invitation van Juno Burger langskomen en daar doe ik dan ook maar aan mee. Minder denken, meer doen en even de strijd loslaten.

I’ll be back

Morgen is het zover, het begin van een nieuw leven. Wat ik meeneem is wat ik kan dragen en mijn herinneringen. Ik laat alles los wat ik los kan laten en wat mij niet meer dient. Maar als ik terugkom hoop ik betere keuzes te kunnen maken over wat ik in mijn leven nodig heb om gelukkig te zijn. 

De afgelopen maanden en misschien wel jaren ben ik voor mijn gevoel tekortgeschoten in het geven van aandacht aan veel van mijn vrienden, familie of collega’s, terwijl ik juist wel veel aandacht heb gegeven aan een grote groep mensen door me via social media met hen te verbinden. Ik heb veel mensen of groepen gesteund in hun zoektocht naar de waarheid en ben daardoor zelf soms teveel in de waan van de strijd meegesleurd. Ik heb ook de dwalingen van sommige mensen gevolgd en ben daardoor zelf soms ook even van het juiste pad afgedwaald. Maar ik heb er veel van geleerd, en ik hoop dat ik ook bijgedragen heb aan het wijzer of gelukkiger worden van de mensen die ik heb gesteund of bekritiseerd. Maar nu ga ik ook dat zoveel mogelijk loslaten. Ik blijf mijn verhalen delen, maar ga de komende maanden minder op de verhalen van anderen reageren. 

Lichter leven met vooral aandacht wat er op mijn pad komt. Niet te veel afleiding door wat er elders gebeurt. De strijd wordt ook wel gestreden zonder mij verwacht ik. Dus als ik even niet meer reageer waar je me verwacht te reageren, ik heb even andere dingen aan mijn hoofd. Ik verbaas me over de schoonheid van het landschap, ben verwikkeld in een mooi gesprek, ik worstel met de storm en de regen, ik ben even de weg kwijt of ik zit lekker achterover te genieten van het geluid van een kabbelend riviertje op de achtergrond.  Vrees niet, ik kom terug, of je wil of niet, dus geniet van de rust, dat doe ik ook.

Om eerlijk te zijn beangstigd het me soms wel. Kan ik het wel aan, wil ik dit wel echt, ga ik alles en iedereen niet missen? Ik hoor van sommige mensen in mijn familie en vriendenkring dat ze bang zijn dat ik niet meer terugkom. Het vleit me enigszins dat ze bang zijn me te verliezen en anderzijds bent ik verwonderd dat ze me niet vertrouwen. 

Wat ik daarna ga doen weet ik nog niet, maar ik ben niet van plan om me daadwerkelijk van de samenleving te onttrekken op wat voor manier dan ook. Ik hoop wijsheid en inzichten op te doen die me gaan helpen om een manier van leven te vinden die past bij mijn persoonlijke doel. Wat dat doel is weet ik nog niet precies, maar het heeft wel te maken met mensen, liefde, verbondenheid, wijsheid, waarheid en een diepere betekenis van het leven. En dat lukt volgens mij niet echt vanuit een hutje hoog op een berg, dus:

I’ll be back

Met Evelien op pad

De weg van het hoofd naar het hart, zo wordt de Camino ook wel eens genoemd las ik onlangs. Niet denken maar doen. Er gebeuren bijzondere dingen op de route en daar hou ik wel van. En volgens mij is het al begonnen. Je hart volgen is vooral vertrouwen op je gevoel. Ik volg Evelien al een tijdje op Instagram en Facebook. Toen ik haar advertentie las om een aantal portretten te laten maken tijdens een wandeling heb ik spontaan gereageerd.  Waarom ik deze foto’s precies wou laten maken wist ik op dat moment niet. Die week heb ik het verhaal van onze scheiding, en mijn plan om de pelgrimstocht te gaan lopen, aan mijn kinderen en mijn directe familie verteld en dat was niet makkelijk. 

De afspraak was snel gemaakt, we zouden elkaar ontmoeten op de Duivelsbrug. In het Ginneken was ik allang niet meer geweest. Ik was eerst bij Decathlon geweest dus ik dacht via de Dillenburgstraat door het Ginneken te rijden om te zien hoe het er daar tegenwoordig uitziet. Dat viel tegen, eenrichtingsverkeer. Vervolgens heb ik die kant van Breda opnieuw kunnen ontdekken door een wirwar van wegen. De parkeerplekken tegenover Bouvigne zijn afgezet met dikke boomstammen dus mijn auto maar in het bos geparkeerd. Is was ruim op tijd en een wandeling door het bos was welkom. Vlakbij de brug is een boompje met een bankje eronder en net voor ik er aankwam maakte een zwerver plaats. Ik weet nog dat ik dacht: zouden mensen mij straks ook als een zwerver zien?

Evelien kwam al vrij vlot aan fietsen en na een korte kennismaking gingen we aan de wandel. Ze waarschuwde me voor haar neiging om maar door te ratelen, maar ik wist al meteen dat ze daar weinig kans voor zou krijgen. Met mijn hoofd vol gedachten en gierende emoties in mijn lijf was de kans dat ze veel over zichzelf zou kunnen vertellen niet groot. Toch nam ik me voor niet alleen maar mijn verhaal te vertellen maar haar ook aan het woord te laten. Ze vertelde dat ze de Camino ook al eens heeft gelopen samen met een vriendin. Dat gaf me al meteen een bijzonder gevoel, is dit toeval? Evelien vertelde ook dat ze graag in de natuur is. Dat doe ik ook graag, maar ik trek er naar mijn gevoel te weinig tijd voor uit. Ik verbaasde me over de schoonheid van het Markdal, gek eigenlijk dat ik er nog nooit eerder geweest ben. 

Al wandelend ging het gesprek al snel de diepte in. Het gebeurt me niet vaak dat ik een persoon zo vertrouw dat ik binnen een uur zoveel van mijn gedachten durf te delen. Ik ben erg open, maar bepaalde dingen vertel ik niet zomaar tegen iedereen omdat sommige mensen er mogelijk een verkeerd beeld bij hebben. Als je je begeeft op het pad van spiritualiteit, religie en mystiek zijn er vaak veel oordelen en aannames mee gemoeid en wordt je al snel voor gek versleten. Toen we lang een grote steen liepen met een tekst. Iets met stamelsteen of zo, ik merkte op dat Petrus of Pierre staat voor steen of rots. Om een of andere reden heb ik altijd wel wat met stenen gehad. Zo verzamel ik al jaren stenen die ik toevallig tegenkom tijdens mijn vakantie. Ik heb ook een haard laten bouwen van de ijselsteentjes die ik uit de oude waterput onder de Posthoorn heb gebikt. Op de Camino staat het Cruz de Ferro. Hier laten veel pelgrims een steen achter ten teken dat ze een deel van hun verleden achter zich willen laten. Dus wat is er mooier dan een steen uit onze haard mee te nemen om die hier achter te laten. Bij het losbikken van een steen aan de binnenkant van de schouw braken er twee stukken af. Voor mij symbolisch genoeg om straks mijn huis en haard en mijn geboortehuis achter me te laten en los van alles mezelf te gaan herontdekken.

Op de terugweg ging ze de foto’s maken. Tijdens het wandelen en het maken van de foto’s gaf ze me enkele complimentjes waar ik zoals gewoonlijk snel overheen stapte. Ze attendeerde mij hierop en zei: accepteer nu eens een compliment. Ik vond het knap dat ze me op dat punt al snel doorhad. Kritiek krijgt bij mij vaak veel aandacht, een compliment meestal niet. Na de fotoshoot liepen we terug naar het bankje onder de boom. Ik mocht uit een setje ansichtkaarten met foto’s de zei gemaakt heeft één kaart kiezen. Ik koos een afbeelding van drie nomaden die de woestijn in trekken. De wijde wereld in. Toen we afscheid namen en ze haar fiets losmaakte van het verkeersbord zag ik het teken van de schelp wat inhoudt dat het pad wat we gelopen hebben tot de Sint Jacobsroute behoort….. toeval?